مدل تجاری واسطه گری

مدل تجاری واسطه­ گری

مدل تجاری (Bussiness Model) واسطه­ گری و ارائه­ ی پلتفرم (به جای تولید محصول)، مدلی است که بسیاری از شرکت­ های بزرگ سال­های اخیر، به خصوص در حوزه­ ی IT، با اجرای آن در مدتی بسیار کوتاه از رقبای خود جلو افتاده­ اند. در این مدل شرکت به جای تولید محصول یا ارائه خدمت به مشتری، بستری را فراهم می­ سازد تا تولید­کننده را به مشتری وصل کند. برای مثال شرکت  اوبر (Uber) شرکت تاکسی رانی است که درسال ۲۰۰۹-۲۰۱۰ شروع به کار کرد. نحوه کار شرکت اینگونه است که رانندگان خودروهای شخصی، خودروهای خود را در این شرکت ثبت می­ کنند؛ سپس افرادی که اپلیکیشن اوبر را بر روی گوشی خود داشته باشند درخواست تاکسی می­ کنند و بر روی نقشه رانندگانی که در اطراف  مسافر هستند نمایش داده می­ شوند و مسافر یکی از رانندگان را بر حسب نزدیکی، مدل ماشین، امتیاز راننده و… انتخاب می­ کند. پس از سفر پول از حساب مسافر به حساب راننده واریز می­ شود و شرکت اوبر مقداری را بر می­ دارد. این مدل تجاری شرکت اوبر را بزرگترین شرکت تاکسی­رانی کرد بدون اینکه شرکت اوبر حتی یک تاکسی داشته باشد!!

از دیگر مزایای مدل تجاری واسطه گری این است که با رشد عواملی که از سرویس شما استفاده می­ کنند، شرکت شما هم رشد می­ کند. برای مثال شرکت گوگل سرویس نقشه (Google Maps) را دارد و به جای آن­که فقط اپلیکیشن نقشه را ارائه دهد، کتابخانه­ ای (API) قرار داده است تا افراد و شرکت­ ها از آن استفاده کنند. کمتر از ۱۰۰۰۰ درخواست از نقشه در روز رایگان است، اما بیش از ۱۰۰۰۰ درخواست در روز دیگر رایگان نیست. بنابراین شرکت­ های کوچک یا افراد می­ توانند سرویس خود را مبتنی بر سرویس نقشه­ ی گوگل شروع کنند و تا حدی رشد کنند. پس از آن هر چه قدر بیشتر رشد کنند بیشتر از سرویس گوگل استفاده می­ کنند و خود این موضوع باعث می­ شود گوگل نیز بیشتر رشد کند. به این ترتیب رشد شرکت­ هایی که به نوعی بستر و پلتفرم ارائه می­ کنند بسیار بسیار زیاد است. برای مثال در نمودار زیر رشد سهام شرکت آمازون را که تعداد بسیار زیادی کتابخانه دارد (و به نوعی بسترهای نرم­ افزاری و سخت­ افزاری ارائه می­ کند) در مقابل رشد سهام فروشگاه­ های زنجیره­ ای والمارت (Walmart) می­ بینید (شرکت والمارت حدود ۲ میلیون کارمند دارد و بسیار بزرگ می­ باشد. در سال ۲۰۱۲ بزرگترین شرکت دنیا بود اما همانطور که می­ بینید در مقایسه با شرکت­ های حوزه فناوری اطلاعات که به ارائه بستر مشغول هستند رشد سهام بسیار محدودی دارد).

به این ترتیب مدلی جدید با عنوان مدل تجاری واسطه گری در بیزینس به این شکل است که به جای ارائه محصول یا ارائه خدمت به شکل محدود، بستری فراهم گردد تا تولیدکنندگان محتوا از طریق آن بستر با مصرف­ کنندگان رابطه پیدا کنند. به این شکل شرکت واسطه نیازی به تولید محتوای مربوطه را ندارد و محتوا را معمولا بخشی از کاربران استفاده می­ کنند که تولید کنندگان این مدل محسوب می­ شوند. همچنین مصرف­ کنندگان هم از این محتوا بهره­ مند می­ شوند و به این ترتیب واسطه­ گری صورت می­ گیرد. برای  مثال در اینستاگرام مردم عکس قرار می­ دهند که همان تولید محتوا است و بنابراین مردم تولید کننده هستند. در فیسبوک این مردم هستند که محتوا (اعم از خبری، طنز، ادبی و… تولید می­ کنند).